Tendências de nomeação de residentes de Vilnius em livros de registro da cidade de Kaunas dos séculos XVI - XVII
DOI:
https://doi.org/10.48075/odal.v6i1.34098Palavras-chave:
cidadãos de Vilnius, livros de registros, antroponímia histórica lituana, antroponímia histórica eslavaResumo
Os documentos de instituições municipais autônomas estão entre as mais importantes fontes de antroponímia histórica dos burgos na Lituânia Os livros de registro da cidade de Kaunas desde o início do século 16 são únicos devido ao seu aspecto cronológico. A pesquisa descrita neste artigo se concentra nos registros de 102 residentes de Vilnius (visitantes temporários) feitas de1551a 1683 e tem, como objetivo, analisar a nomeação binária de indivíduos, a especificidade da estrutura do sobrenome e indentificar o estrato de nomes pessoais de origem lituana. Além disso, esforços são feitos para identificar fatores que determinam o registro de formas antroponímicas em manuscritos administrativos. Considerando que os registros de fontes históricas são informativos e não desprovidos dos contextos históricos e sociais, a análise apresenta considera informações históricas relevantes das cidades de Kaunas e Vilnius nos séculos XVIe XVII. Vários métodos de pesquisa, a saber descritivos, comparativos e reconstrutivos, foram aplicados propositadamente para estudar extensivamente o material antroponímico histórico coletado. Nomes cristãos tradicionais foram predominantes entre os registros examinados. Os sobrenomes dos residentes de Vilnius são de origem patronímica e não patronímica. Os mais populares são os sufixos patronímicos eslavos -(i)evič e -(i)ovič. Nos livros de registro da cidade de Kaunas, os antropônimos dos residentes de Vilnius (cidadãos lituanos) foram eslavizados de várias maneiras. Esta situação foi influenciada pela especificidade dos documentos legais, pela competência dos escribas e pela polonização dos antropônimos lituanos. Nenhuma consistência ou uniformidade foi observada durante o registro dos residentes de Vilnius nos livros de registro da cidade de Kaunas dos séculos XVI a XVII. Longas atas de reuniões de magistrados e sessões judiciais foram escritas à mão, nesses manuscritos tão extensos, os sobrenomes um de seus elementos textuais em. Este artigo continua uma pequena lista de esforços sobre a antroponímia histórica dos habitantes da cidade lituana (Zinkevičius,1976, 1977, Ragauskaitė 2003, 2005). O material antroponímico histórico apresentado, sua análise e suas conclusões serão relevantes para a pesquisa de antroponomia histórica, história da cidade e composição étnica dos habitantes da cidade (Kiaupa, 2010).
Referências
Bibliography
Biržiška, V. (1987). Lietuvos studentai užsienio universitetuose XIV–XVIII amžiais. Chicago: Lituanistikos instituto leidykla.
Gierszewski, S. (1973). Obywatele miast Polski przedrozbiorowej. Warszawa: Państwowe wydawnictwo naukowe.
Jonikas, P. (1973). Lietuvos studentų pavardės XV–XVIII a. Europos universitetuose. Lituanistikos darbai, 3, 201–216.
Kiaupa, Z. (2010). Kauno istorija 1. Kaunas: Versus Aureus.
Kijasowa-Pihan, A. (2010). Wileńskie słownictwo rzemieślnicze XVI‒XVIII wieku. Rekonesans badawczy. In J. Mędelska, Z. Sawaniewska-Mochowa (Eds.), Językowe i kulturowe dziedzictwo Wielkiego Księstwa Litewskiego. Księga jubileuszowa na 1000-lecie (pp. 334‒341). Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu im. Kazimierza Wielkiego.
Kijasowa-Pihan, A. (2011). Nazwiska mieszczan wiłenskich (XVI–XVIII wiek). Zarys problematyki. Poznańskie Spotkania Językoznawcze, 22, 75–86.
Kijasowa-Pihan, A. (2017). Językowe cechy regionu północnokresowego wpisane w nazwiska mieszczan wileńskich (XVI‒XVIII wiek). In M. Kojdera, M. Olejnik (Eds.), Onomastyka na pogranichach językowo-kulturowych (pp. 115–128). Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
LPŽ I ‒ Maciejauskienė, V.; Razmukaitė, M. & Vanagas, A. (Ed.) (1985). Lietuvių pavardžių žodynas (Vol. 1). Vilnius: Mokslas.
LPŽ II ‒ Maciejauskienė, V.; Razmukaitė, M. & Vanagas, A. (Ed.) (1989). Lietuvių pavardžių žodynas (Vol. 2). Vilnius: Mokslas.
Maciejauskienė, V. (1991). Lietuvių pavardžių susidarymas XIII−XVIII a. Vilnius: Mokslas.
Prinke, R. T. (1992). Poradnik genealoga amatora. Warszawa: Polonia.
Ragauskaitė, A. (2005). XVI−XVIII a. kauniečių asmenvardžiai. Vilnius: Lietuvių kalbos institutas.
Ragauskaitė, A. (2021). Lithuanian and Polish Language Contacts in the Historical Onomastics of Kėdainiai Town of the Seventeenth and Eighteenth Centuries. Acta Baltico-Slavica, 45, 50−70. DOI: https://doi.org/10.11649/abs.2529
Ragauskaitė, A. (2022). XVII−XVIII a. kėdainiečių asmenvardžiai. Vilnius: Lietuvių kalbos institutas.
Ragauskas, A. (2002). Vilniaus miesto valdantysis elitas XVII a. antroje pusėje (1662–1702 m.). Vilnius: Diemedžio leidykla.
Sinkevičiūtė, D. & Račickaja, V. (2014). Lietuvių dvikamienių vardų kilmės asmenvardžiai ir jų kamienų užrašymo ypatybės Vilniaus naujųjų miestiečių ir laiduotojų 1661−1795 metų sąraše. Archivum Lithuanicum, 16, 295−322.
Sinkevičiūtė, D. (2016). Lietuvių dvikamienių vardų trumpinių kilmės asmenvardžiai ir jų kamienų užrašymo ypatybės Vilniaus naujųjų miestiečių ir laiduotojų 1661–1795 m. sąraše. Archivum Lithuanicum, 18, 221–254. https://www.istorija.lt/data/public/uploads/2020/12/2016-archivum-lithuanicum-t.-18-6-daiva-sinkeviciute-lietuviu-dvikamieniu-vardu-p.-221-254.pdf
Urbanavičius, U. (2004). The new citizens of Vilnius 1663–1795. Summary of doctoral dissertation. Vilnius: Lietuvos istorijos institutas.
Zinkevičius, Z. (1973). Kaip vadinosi vilniečiai. Mokslas ir gyvenimas, 4, 17–19.
Zinkevičius, Z. (1974). Vilniaus gyventojų vardai XVII a. pradžioje. In B. Savukynas (Ed.), Žodžiai ir žmonės (pp. 78–85). Vilnius: Mokslas.
Zinkevičius, Z. (1976). W sprawie kontaktów językowych litewsko–polskich w Wilnie w XVII wieku. Acta Baltico–Slavica, 9, 125–131.
Zinkevičius, Z. (1977). Lietuvių antroponimika. Vilnius: Mokslas.
Zinkevičius, Z. (1977a). Iš lituanizmų Vilniaus XVII a. pradžios lenkiškuose rankraščiuose. In B. Savukynas (Ed.), Žmonės ir kalba (pp. 93–101). Vilnius: Mokslas.
Zinkevičius, Z. (1977b). Tėvavardinė asmenvardžių sistema Lietuvoje. Baltistica. II priedas,151–156. DOI: 10.15388/baltistica.0.2.919
Zinkevičius, Z. (1988). [Review]. Lietuvių pavardžių žodynas 1: A–K. V. Maciejauskienė, M. Razmukaitė, A. Vanagas (Ed.). Vilnius: Mokslas, 1985. Baltistica, 24(1), 94–105. DOI: 10.15388/baltistica.24.1.151
Downloads
Publicado
Como Citar
Edição
Seção
Licença
Copyright (c) 2025 Alma Ragauskaitė
Este trabalho está licenciado sob uma licença Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.
Aviso de Direito Autoral Creative Commons
Política para Periódicos de Acesso Livre
Autores que publicam nesta revista concordam com os seguintes termos:
1. Autores mantém os direitos autorais e concedem à revista o direito de primeira publicação, com o trabalho simultaneamente licenciado sob a Licença Creative Commons Attribution que permite o compartilhamento do trabalho com reconhecimento da autoria e publicação inicial nesta revista.
2. Autores têm autorização para assumir contratos adicionais separadamente, para distribuição não-exclusiva da versão do trabalho publicada nesta revista (ex.: publicar em repositório institucional ou como capítulo de livro), com reconhecimento de autoria e publicação inicial nesta revista.
3. Autores têm permissão e são estimulados a publicar e distribuir seu trabalho online (ex.: em repositórios institucionais ou na sua página pessoal) a qualquer ponto antes ou durante o processo editorial, já que isso pode gerar alterações produtivas, bem como aumentar o impacto e a citação do trabalho publicado (Veja O Efeito do Acesso Livre).
Licença Creative Commons
Esta obra está licenciada com uma Licença Creative Commons Atribuição-NãoComercial-CompartilhaIgual 4.0 Internacional, o que permite compartilhar, copiar, distribuir, exibir, reproduzir, a totalidade ou partes desde que não tenha objetivo comercial e sejam citados os autores e a fonte.
